Wydawca treści Wydawca treści

Grzyby

04.03.2014 | Jarosław Szałata

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.

Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.

Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.

Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?

To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.

Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.

Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?

Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.

Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Akcja #SprzątaMy lasy

28.06.2022 | Karolina Kowalska, RDLP w Radomiu

Akcja #sprzątaMY w Nadleśnictwie Skarżysko

Zakończyliśmy w Lasach Państwowych akcję #SprzątaMY lasy. 15 czerwca ogólnopolskie sprzątanie lasów zainaugurował Prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką. Para prezydencja i wolontariusze zebrali śmieci z lasów na terenie Nadleśnictwa Skierniewice. Akcja trwała do 24 czerwca i została przeprowadzona także na terenie wszystkich nadleśnictw RDLP w Radomiu.

Śmieci w lasach to problem nie tylko estetyczny. Odpady na terenach leśnych to często pułapki dla drobnych zwierząt, szczególnie dla owadów. Wabią je resztki pokarmów i napoi. Lasy Państwowe wkładają ogromny wysiłek w usuwanie śmieci z lasów. Każdego roku ich uprzątnięcie kosztuje kilkanaście milionów złotych. W ostatnich latach na ten cel wydawane jest ok. 20 mln zł. Co roku z lasów wywozi się średnio 110 tys. m3 śmieci.

Akcja, w której bierze udział Prezydent przynosi wymierne efekty w postaci uprzątniętego terenu. - Przykład, jaki daje głowa państwa, to zachęta do tego, by samemu także zebrać napotkane w lesie odpady. I przede wszystkim, by nie traktować lasów jako wysypiska śmieci – mówi Józef Kubica, p.o. dyrektor generalny Lasów Państwowych.

Podczas pierwszej akcji w 2019 r. prezydent Andrzej Duda apelował, by o czystość lasów dbali wszyscy, którzy je odwiedzają. – Postarajmy się zostawić las co najmniej w takim stanie, jakim go zastaliśmy. To znaczy: nie zostawiajmy nic; zabierzmy ze sobą wszystko, co do lasu przynieśliśmy – podkreślał.

W pierwszej akcji sprzątania wzięło udział ponad 43 tys. osób. Teraz do lasów również wyruszyły tysiące ochotników. Do końca roku szkolnego sprzątania lasów z udziałem lokalnych społeczności odbywają się we wszystkich 429 nadleśnictwach.

Sprzątanie lasów nawiązywało do międzynarodowej inicjatywy „Sprzątania świata", którą zapoczątkowano w Australii w 1989 r., a w Polsce odbywa się od 1994 r. Niestety, mimo wielu apeli i nagłaśniania problemu wywożenie odpadów do lasów nadal trwa. Obok drobnych śmieci porzucanych podczas wycieczek do lasu czy grzybobrania, leśnicy znajdują dzikie wysypiska z odpadami budowlanymi, oponami czy sprzętem AGD.

Akcja w nadleśnictwach RDLP w Radomiu wyglądała następująco:

Nadleśnictwo Barycz: 24.06.2022 – leśnictwo Izabelów, okolice pomnika przyrody „Skałki Piekło”, sprzątanie z udziałem harcerzy ZHP;
Nadleśnictwo Chmielnik: 20.06.2022 – sprzątanie z udziałem Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego w Busku-Zdroju oraz Szkoły Podstawowej w Kołaczkowicach;
Nadleśnictwo Daleszyce: 22.06.2022 – leśnictwo Radomice, sprzątanie z udziałem Środowiskowego Domu Samopomocy w Brudzowie;
Nadleśnictwo Dobieszyn: 21.06.2022 – leśnictwo Trzebień, sprzątanie z Publiczną Szkołą Podstawową w Przydworzycach;
Nadleśnictwo Grójec: 20.06.2022 – sprzątanie z Publiczną Szkołą Podstawową w Bikówku;
Nadleśnictwo Jędrzejów: 15.06.2022 – sprzątanie w pobliżu szkółki leśnej z udziałem lokalnej szkoły średniej, po zakończeniu przeprowadzone zostały zajęcia edukacyjne zakończone ogniskiem;
Nadleśnictwo Kielce: 15.06.2022 Rezerwat Sufraganiec z udziałem uczniów SP nr 27 w Kielcach, 20.06.2022 Rezerwat Biesak-Białogon;
Nadleśnictwo Kozienice: 20.06.2022 – leśnictwo Podgóry z udziałem: Pionkowskich Morsów, Stowarzyszenia motocyklowe Pionki, OSP w Pionkach oraz przedstawicieli lokalnych mediów (Pionki24.pl);
Nadleśnictwo Łagów: 23.06.2022 – sprzątanie lasu z uczniami Gminnego Zespołu Szkół w Łagowie, OSP w Łagowie;
Nadleśnictwo Marcule: 20.06.2022 – leśnictwa Błaziny, Michałów, Seredzice i Centrum Edukacji Przyrodniczej na terenie leśnictwa Jasieniec z udziałem uczniów SP z Jawora Soleckiego, Kowalkowa, Seredzic i Błazin;
Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski: 21.06.2022 – leśnictwo Przyborów z udziałem uczniów ze szkoły Podstawowej w Bodzechowie;
Nadleśnictwo Pińczów: 15.06.2022 – leśnictwo Sancygniów z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Stępocinach; 22.06.2022: teren leśnictwa Kazimierza z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Opatowcu; 22.06.2022: teren leśnictwa Teresów z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Opatowcu;
Nadleśnictwo Przysucha: 23.06.2022 – leśnictwo Rawicz w okolicach obiektu turystycznego „Skałki” i ścieżki dydaktycznej „Rawicz” z udziałem Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Przysusze, przedstawicieli Policji i Państwowej Straży Pożarnej w Przysusze, lokalnych stowarzyszeń: Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Przysucha, Stowarzyszenia Ułanów im. Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Hubala oraz druhowie z OSP w Przysusze i OSP w Skrzyńsku;
Nadleśnictwo Radom: 21.06.2022 – sprzątanie na terenie i w pobliżu ścieżki edukacyjnej w Lesie Kapturskim wraz z uczniami XII LO w Radomiu. Po akcji sprzątania podsumowanie akcji, ognisko;
Nadleśnictwo Radoszyce: 21.06.2022 – teren przy Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Jóźwikowie (leśnictwo Kapałów) z udziałem Wychowanków MOW w Jóźwikowie; leśnictwo Czapla z udziałem uczniów Zespołu Publicznych Placówek Oświatowych w Rudzie Malenieckiej; teren parafii Lipa (leśnictwo Lipa i Szkucin) z udziałem leśników; 23.06.2022 – leśnictwo Ruda Pilczycka z udziałem pracowników Gminy Słupia Konecka; leśnictwo Radoszyce z udziałem Przedszkola w Radoszycach; 25.06.2022 – miejscowość Dęba z udziałem Koła Gospodyń Wiejskich „Dęba Team”;
Nadleśnictwo Skarżysko: 21-22.06.2022 – kompleks leśny przyległy do siedziby Nadleśnictwa - leśnictwo Nad Kamienną z udziałem uczniów Szkoły Podstawowej nr 5 w Skarżysku-Kamiennej;
Nadleśnictwo Starachowice: 22.06.2022 – leśnictwo Michałów z udziałem uczniów Publicznej Szkoły Podstawowej w Adamowie. Akcja zakończona krótką pogadanką dotycząca tematyki odpowiedniego przygotowania się do wycieczek w lesie, zachowania w lesie oraz jak postępować, by nie zgubić się podczas leśnych wędrówek;
Nadleśnictwo Staszów: 21.06.2022 – Doły Jabłonickie, ok. 60 osób, spacer z leśnikiem wyznaczoną trasą i zbieranie śmieci z udziałem Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Kurozwękach. Ognisko z kiełbaskami, podziękowanie uczestnikom, rozdanie dzieciakom małych upominków; 22.06.2022: Jeziora Golejowskie, ok. 25 osób, spacer z leśnikiem wyznaczoną trasą i zbieranie śmieci z udziałem uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Staszowie Ognisko z kiełbaskami, podziękowanie uczestnikom, rozdanie dzieciakom małych upominków;
Nadleśnictwo Stąporków: 15.06.2022 – rezerwaty przyrody "Skałki Piekło pod Niekłaniem" oraz "Górna Krasna" z udziałem dwóch Szkół Podstawowych;
Nadleśnictwo Suchedniów: 15.06.2022 – teren oddziału 150 leśnictwa Kleszczyny, przy cmentarzu w Suchedniowie z udziałem Szkoły Podstawowej nr 1 w Suchedniowie; 25.06.2022 – sprzątanie z udziałem OSP Suchedniów;
Nadleśnictwo Włoszczowa: 24.06.2022 – na terenie lasów wokół zbiornika „Klekot” wraz ze Stowarzyszeniem „Włoszczowa na obcasach” oraz OSiR we Włoszczowie;
Nadleśnictwo Zagnańsk: 21-22.06.2022 – leśnictwo Występa z udziałem uczniów Tl w Zagnańsku oraz Stowarzyszenia „Sukus”;
Nadleśnictwo Zwoleń: 20.06.2022 – w akcji udział wzięła młodzież z Przedszkola nr 1 w Zwoleniu oraz PSP w Zwoleniu.