Wydawca treści
Ochrona lasu
Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.
Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:
- biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
- abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
- antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).
Szkody biotyczne
W lasach Nadleśnictwa Skarżysko utrzymuje się stałe, zmienne w czasie i przestrzeni zagrożenie ze strony owadów, dla których substratem pokarmowym są różne organy drzew leśnych. Owady towarzyszą drzewom we wszystkich okresach ich wzrostu, przyczyniając się niekiedy (bywa, że jako główny czynnik sprawczy) do ich zamierania. Żery owadzie stanowią, w różnym stopniu i na różnym etapie, nieodłączny element procesów chorobowych drzewostanów. Obserwacje i kontrole nasilenia występowania szkodników owadzich muszą być prowadzone praktycznie w ciągu całego roku (za wyjątkiem okresu zimowego), a administracja leśna musi być zobowiązana do bezwzględnego i sumiennego wykonywania czynności, które pozwolą uniknąć zaskoczenia masowym rozmnożeniem i szkodami w drzewostanach.
Czynności te dotyczą:
· kontroli szkółek, upraw i młodników w zakresie występowania m.in. szeliniaka sosnowca, zwójek, boreczników i innych,
· regularnych przeglądów drzewostanów starszych i średnich klas wieku w okresie całego sezonu wegetacyjnego określających między innymi stan koron, opad ekskrementów żerujących gąsienic i larw, liczebność gąsienic, larw, poczwarek i oprzędów na pniach drzew, roślinach runa i dnie lasu,
· corocznej szczegółowej kontroli lotu motyli brudnicy mniszki, polegającej na obserwacji pułapek feromonowych, partii drzew kontrolnych, a także lustracji wszystkich drzewostanów poprzez przejście wyznaczonych tras,
· corocznego prognozowania zagrożenia lasu ze strony owadów kambio- i ksylofagicznych, szczególnie cetyńca i drwalnika,
· jesiennych poszukiwań szkodników zimujących w ściółce na stałych partiach kontrolnych
· wyszukiwania i terminowego usuwania drzew aktualnie zasiedlonych przez szkodniki wtórne (obecność pod korą drzew: jaj, larw, poczwarek, chrząszczy),
· kształtowania biologicznej odporności drzewostanów poprzez: ochronę mrowisk, wywieszanie budek lęgowych dla ptaków i nietoperzy (wrzesień, październik), dokarmianie ptactwa w okresie zimowym, stosowanie metody kompleksowo-ogniskowej ochrony lasu, urozmaicanie składu gatunkowego odnawianych zrębów i powierzchni zalesianych m.in. gatunkami biocenotycznymi.
Szkody powodowane przez zwierzynę to zgryzanie sadzonek sosny, jodły i drzew liściastych przez sarny, jelenie i łosie oraz ścinanie świeżo posadzonych sadzonek przez zające. Ponadto w drzewostanach, w pobliżu cieków wodnych, mają miejsce szkody powodowane przez bobry.
Szkody abiotyczne
Do najważniejszych czynników abiotycznych oddziałujących na drzewostany Nadleśnictwa Skarżysko należą: silne wywracające drzewa wiatry, opady atmosferyczne, okiść, przymrozki późne oraz niskie i wysokie temperatury. Zagrożenia te potęgowane są przez nowsze i bardziej groźne zjawiska natury antropogenicznej, przede wszystkim zakłócenia stosunków wodnych.
Ochrona przeciwpożarowa
Całość lasów Nadleśnictwa Skarżysko od roku 1998 jest zaliczone do I kategorii zagrożenia pożarowego (średnich zagrożeń). Głównymi przyczynami pożarów pozostają niezmiennie:
- duża penetracja lasów przez miejscową ludność oraz okresowa obecność turystów i grzybiarzy,
- umyślne podpalenia,
- wypalanie suchych traw na terenach sąsiadujących z lasem,
- znaczny wzrost palności w lasach spowodowany nietypowymi warunkami atmosferycznymi.
Szybkie wykrywanie pożarów zapewnia system łączności alarmowej składający się z wież przeciwpożarowych (dostrzegalni) umożliwiających wczesne wykrycie pożaru (dostrzeżenie dymu) oraz Punktu Alarmowo – Dyspozycyjnego w biurze nadleśnictwa. Trzy wieże zlokalizowane w leśnictwach Kierz Niedźwiedzi, Majdów i Węglów zapewniają obserwację całej powierzchni nadleśnictwa. Na terenie nadleśnictwa znajduje się baza sprzętu do gaszenia pożarów oraz zlokalizowana jest sieć punktów czerpania wody oraz dojazdów pożarowych w celu zaopatrzenia wodnego samochodów gaśniczych. Nadleśnictwo posiada lekki samochód gaśniczy, który bierze czynny udział w zabezpieczaniu pożarzysk a czasem w akcjach gaśniczych szczególnie tam gdzie ma problemy z dojazdem straż pożarna. Posiadamy też dobrze zorganizowaną łączność bezprzewodową w celu szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia pożaru.
Najnowsze aktualności
Ruszyła akcja bezpośrednia w ochronie ppoż. lasów
Ruszyła akcja bezpośrednia w ochronie ppoż. lasów
Od 17 marca na terenie RDLP w Radomiu trwa akcja bezpośrednia w ochronie przeciwpożarowej lasów. Realizowana jest również kampania społeczna „Stop pożarom traw”, której partnerem są Lasy Państwowe. System ochrony przeciwpożarowej lasów jest w pełnej gotowości.
W tym roku ze względu na brak śniegu zimą i niewielkie opady deszczu, w lasach jest sucho. Wystarczy kilka cieplejszych i słonecznych dni z wiatrem, by trawy i pokrywa runa w lesie i na terenach przyległych, zrobiły się jeszcze bardziej suche, a w konsekwencji by zagrożenie pożarami raptownie wzrosło. W marcu tego roku na terenie nadleśnictw RDLP ugaszono już 7 pożarów lasu.
Kampania "Stop pożarom traw"Ogromnym zagrożeniem o tej porze roku są przede wszystkim pożary traw. Przedwiośnie to czas, gdy nie ma jeszcze roślinności zielnej, są natomiast suche trawy i inne rośliny. To stwarza dogodne warunki dla rozprzestrzeniającego się ognia. Nielegalne wypalanie traw przez niektórych właścicieli łąk i nieużytków może doprowadzić do bardzo poważnego pożaru, który swoim zasięgiem obejmie także pobliski las. Dlatego leśnicy i współpracujący z nimi strażacy są w pełnej gotowości i nieustannie apelują o przestrzeganie przepisów, rozsądek i ostrożne obchodzenie się z ogniem.
W ubiegłym roku na terenie 23 nadleśnictw RDLP w Radomiu miało miejsce 99 pożarów o łącznej powierzchni 32,84 ha (rok temu było ich 75 o łącznej powierzchni 11,90 ha, a dwa lata temu było ich 118 o pow. łącznej 34,28 ha). W leśnych statystykach odnotowano także 10 pożarów lasów niepaństwowych, zagrażających lasom państwowym, o łącznej powierzchni 5,69 ha (rok temu było to 2 pożary i 2,45 ha, a dwa lata temu było ich 20 o pow. 230 ha). W ich gaszeniu brali udział leśnicy, w tym samoloty gaśnicze LP.
W poszczególnych miesiącach liczba pożarów kształtowała się następująco:
- marzec – 1 pożar (rok temu bez pożarów, 2 lata temu 40),
- kwiecień – 5 pożarów (rok temu 4 pożary, 2 lata temu 4),
- maj – 46 pożarów (rok temu 26 pożarów, 2 lata temu 32),
- czerwiec – 6 pożarów (rok temu 19 pożarów, 2 lata temu 20),
- lipiec – 8 pożarów (rok temu 15 pożarów, 2 lata temu 5),
- sierpień – 12 pożarów (rok temu 4 pożary, 2 lata temu 10),
- wrzesień – 17 pożarów, (rok temu 5 pożarów, 2 lata temu także 5),
- październik – 1 pożar (rok temu 2 pożary, 2 lata temu także 2),
- listopad – 2 pożary (rok i dwa lata temu bez pożarów),
- grudzień – 1 pożar (rok i dwa lata temu bez pożarów).
Najwięcej pożarów odnotowano w nadleśnictwach: Skarżysko (15), Radom (11), Grójec (9) oraz Przysucha, Radoszyce i Suchedniów (po 8).
Dzięki sprawnemu systemowi ochrony przeciwpożarowej lasów i znacznemu zaangażowaniu sił i środków średnia wielkość powierzchni pożaru wyniosła 0,33 ha.
Akcja działań bezpośrednich w ochronie przeciwpożarowej w 2024 roku zakończyła się 15 października.
Każdy pożar to jednak strata, nie tylko finansowa, ale też ogromna szkoda dla środowiska naturalnego – giną zwierzęta i inne organizmy, niszczone jest ich miejsce bytowania. Pożar to także zagrożenie dla ludzi przebywających w lesie oraz ogromny wysiłek służb biorących udział w akcji gaśniczej.
Kolejne lata pokazują, że wśród przyczyn pożarów niestety nadal przeważają podpalenia – to 64% zdarzeń, pozostałe mają przyczyny nieznane (22%), papierosy (5%), urządzenia związane z energią elektryczną (3%), rekreacja (2%), powtórny zapłon (2%), użycie ognia (1%) i wyładowania atmosferyczne (1%).
W ochronie przeciwpożarowej niezwykle istotna jest współpraca z jednostkami państwowej i ochotniczej straży pożarnej oraz z policją. Straż leśna również wśród swoich zadań realizuje zwalczanie szkodnictwa związanego z nieprzestrzeganiem przepisów ppoż. W 2024 roku na terenie nadleśnictw RDLP w Radomiu nałożono 75 mandatów za łączną kwotę 8 tys. zł, udzielono także 670 upomnień i pouczeń.
W tym roku ochrona przeciwpożarowa lasów będzie kosztowała nadleśnictwa RDLP w Radomiu 8,5 mln zł. System ochrony przeciwpożarowej obejmuje utrzymanie 49 dostrzegalni przeciwpożarowych z obserwatorami lub kamerami, 22 punkty alarmowo-dyspozycyjne (służą do lokalizowania pożarów i koordynowania akcji gaśniczej), 8 automatycznych stacji meteorologicznych (są wyposażone w aparaturę do badania wilgotności ściółki, powietrza i określania stopnia pożarowego w lasach), samoloty do gaszenia pożarów (będące w stałej gotowości w bazie lotniczej w Piastowie k. Radomia i Masłowie k. Kielc), samochody patrolowo-gaśnicze (22), punkty czerpania wody – zbiorniki wodne i hydranty (735), utrzymanie dróg przeciwpożarowych, tablice informacyjne i ostrzegawcze, pasy przeciwpożarowe chroniące tereny leśne przed pożarami i koszty dogaszania pożarów. Istotnym elementem systemu ochrony ppoż. jest łączność.
Ogromne znaczenie w ochronie przeciwpożarowej lasów, niejednokrotnie decydujące o ugaszeniu pożaru mają samoloty gaśnicze, które biorą udział nie tylko w gaszeniu pożarów lasów, ale też często nieużytków zagrażających terenom leśnym.
System ochrony przeciwpożarowej Lasów Państwowych stale jest udoskonalany. W 2025 r. kontynuowane będą prace związane z realizacją „Koncepcji modernizacji sieci obserwacji naziemnej do celów ppoż. w RDLP Radom” oraz projektem „Rozwój łączności w Lasach Państwowych – modernizacja sieci radiokomunikacji ruchomej lądowej”. Realizowany będzie też projekt ze środków unijnych „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów”. Wobec zagrożeń związanych ze skutkami zmian klimatu ochrona przeciwpożarowa lasów to jeden z priorytetów działalności leśników.
Leśnicy współpracują w ochronie przeciwpożarowej lasów i zapobieganiu pożarom traw i nieużytków ze strażą pożarną i innymi służbami. 5 marca w Kielcach została zainaugurowana kampania społeczna „Stop pożarom traw”. Lasy Państwowe są partnerem tej kampanii.
