Wydawca treści Wydawca treści

Lasy regionu

Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu zajmują 324,5 tys. ha i są bardzo zróżnicowane, podobnie jak lesistość tego terenu. Wiele z nich przetrwało dawne osadnictwo i nadal tworzy zwarte leśne obszary. Puszcza Świętokrzyska i Kozienicka należą do najcenniejszych obszarów przyrodniczych w kraju. Inne wyróżniające się kompleksy leśne to Puszcza Stromiecka, Lasy Iłżeckie oraz lasy Niecki Włoszczowskiej. Pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca są bardziej rozdrobnione, ale także cenne i mające swoją specyfikę.

Średnia lesistość Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu przekracza 26%. Jest bardzo zróżnicowana i waha się od 60% (Puszcza Świętokrzyska) do mniejszej niż 5% (teren Opatowa, Doliny Nidy).
Lasy rosną tu na obszarze ok. 470 tys. ha (powierzchnia leśna stanowiąca lasy państwowe wynosi 324,5 tys. ha). Puszcza Kozienicka i Świętokrzyska należą do niezwykle cennych obszarów przyrodniczych w kraju.

Na północnym-wschodzie na lewo do Wisły rozciąga się Puszcza Kozienicka, będąca niegdyś częścią Puszczy Radomskiej. W centralnej części położona jest Puszcza Świętokrzyska – największy na tym obszarze kompleks lasów sąsiadujący ze Świętokrzyskim Parkiem Narodowym.

Pozostałe lasy – zróżnicowane i także cenne przyrodniczo grupują się w kompleksach leśnych będących częścią Puszczy Stromieckiej, Lasów Iłżeckich oraz położonych na terenie Niecki Włoszczowskiej. Bardziej rozdrobnione są pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca. Są to tereny o silnie rozwiniętym rolnictwie i żyznych glebach, stąd lasy przetrwały w mniejszych kompleksach. Są także cenne: spotkamy tu roślinność kserotermiczną, żyzne lasy bukowe, wąwozy lessowe. Szczególnie cenne w regionie są lasy położone w dolinach rzek Wisły, Pilicy, Czarnej, Krasnej, Nidy, Białej Nidy i ich dopływów.

Wg regionalizacji przyrodniczo-leśnej Polski tereny RDLP w Radomiu leżą w VI Krainie Małopolskiej (94%) oraz IV Krainie Mazowiecko-Podlaskiej (6%).

Kraina Małopolska zajmuje obejmuje swym zasięgiem rozległy i zróżnicowany teren – od Gór Świętokrzyskich poprzez wyżyny, równiny aż do dolin rzek i innych zagłębień terenu, w których utworzyły się torfowiska. Lasy RDLP w Radomiu położone są w czternastu mezoregionach tej krainy: Puszczy Świętokrzyskiej (23% lasów regionu), Równiny Radomsko-Kozienickiej (18%), Gór Świętokrzyskich (15%), Przedgórza Iłżeckiego (11%), Chmielnicko-Staszowskim (10%), Niecki Włoszczowskiej (5%), Piotrkowsko-Opoczyńskiego (4%), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (3%), Wyżyny Miechowskiej (2%), Ponidzia (1%), Opatowskim (1%), Wyżyny Zachodniolubelskiej (0,5%), Doliny Nidy, Niziny Nadwiślańskiej (po 0,1%). Można tu spotkać główne gatunki lasotwórcze: sosnę, jodłę, świerk, buk i dąb. W wielu miejscach, szczególnie w borach występujących na siedliskach uboższych dominuje sosna. Tam, gdzie puszcze przetrwały okres dawnego osadnictwa lub gdzie nie uprawiano roli ze względu na górzysty lub bagienny teren mamy do czynienia z naturalnymi drzewostanami o dużym zróżnicowaniu gatunkowym bogatymi w jodłę, buki, klony, wiązy, jesiony i modrzewie. W rejonach wyżyn i gór wraz ze wzrostem wysokości klimat jest chłodniejszy i bardziej wilgotny. Ze względu na wielkość lasów na szczególną uwagę zasługuje Puszcza Świętokrzyska – drugi obszar pod względem największej lesistości w krainie. Warto zaznaczyć, że w mezoregionach Puszczy Świętokrzyskiej oraz Łysogórskim udział jodły przekracza 20%.

Z kolei krajobraz śródleśnych wydm porośniętych sosnowym lasem oraz torfowisk w zagłębieniach terenu pomiędzy nimi (ługów) typowy jest dla Puszczy Kozienickiej. Także w wielu innych miejscach znajdziemy wspaniałe i zróżnicowane lasy.

Kraina Mazowiecko-Podlaska jest najmniej lesistą krainą, co miało przyczyny we wczesnym osadnictwie na tych ziemiach oraz intensywnego wylesiania w dawnych czasach pod uprawy rolne. Kraina zdominowana jest przez równinny krajobraz staroglacjalny: gliny i piaski zwałowe urozmaicone wydmami, torfowiskami i dolinami rzek. Lesistość krainy jest mała i wynosi 22%. Lasy rozmieszczone są nierównomiernie; większe powierzchnie zajmują w środkowej części krainy – w dolinach rzecznych i ich sąsiedztwie. Ważniejszymi rzekami są Wisła i Pilica oraz ich dopływy. Lasy RDLP w Radomiu położone są w trzech mezoregionach tej krainy położonych w jej południowo-wschodniej części: Równiny Kutnowsko-Błońskiej (4% lasów regionu), Doliny Dolnej Pilicy (1%) oraz Doliny Środkowej Wisły (1% lasów regionu). Mazowsze znajduje się poza zwartym występowaniem świerka, buka i jodły, jednak można te gatunki spotkać w miejscach gdzie sprzyjają temu warunki klimatyczno-siedliskowe. Obecnie stale rośnie udział gatunków liściastych, szczególnie na żyźniejszych siedliskach.

Fauna regionu jest bogata. W Puszczy Świętokrzyskiej i Kozienickiej spotkamy szereg rzadkich owadów, w tym związanych ze starymi, wiekowymi drzewostanami oraz martwym drewnem: zgniotek cynobrowy, pachnica dębowa, jelonek rogacz, a nawet nadobnicę alpejską (Góry Świętokrzyskie). Na śródleśnych łąkach występują m.in. przeplatka aurinia, modraszek telejus czy czerwończyk nieparek. Spotkamy tu też wiele gatunków z rodziny biegaczowatych.

Z płazów i gadów spotkamy niemal wszystkie gatunki. Na uwagę zasługuje występowanie żółwia błotnego w rezerwacie przyrody „Okólny Ług" w Puszczy Kozienickiej oraz „Borowiec" w pobliżu ujścia rzeki Zwoleńki do Wisły.

Wśród ptaków szczególne bogactwo gatunków znajdziemy w lasach położonych w dolinach rzek: szczególnie Wisły, Pilicy i Nidy, Białej Nidy, Czarnej, Krasnej oraz na rozległych bagnach i mokradłach takich jak Krasna, Białe Ługi (Puszcza Świętokrzyska), czy torfowiska Puszczy Kozienickiej. Dużą grupę stanowią wśród nich ptaki środowisk leśnych oraz ekotonowych występujących na skraju lasu i innych ekosystemów. Najcenniejszymi z występujących gatunków ptaków są bocian czarny, bielik, kraska, których stanowiska lęgowe podlegają ochronie strefowej. Na rozległych torfowiskach, łąkach, skrajach lasów świętokrzyskich bytują cietrzewie. W rozległych olsach możliwe jest spotkanie puchacza, a na obszarach sąsiadujących z otwartymi łąkami orlika krzykliwego, puszczyka uralskiego (Góry Świętokrzyskie).

W lasach RDLP w Radomiu stwierdzono wiele gatunków nietoperzy, szczególnie w jaskiniach występujących licznie na terenie świętokrzyskim, ale też gatunków typowo leśnych. Stwierdzono gatunki: borowiec wielki, mroczek posrebrzany, mroczek późny, kilka gatunków nocków.

Z najnowszych badań wynika, że tereny RDLP w Radomiu są jednym z najważniejszych miejsc występowania popielicy w Polsce. Wszystkie rzeki regionu zasiedlone są przez bobry, których liczba stale rośnie.

W rozległych i zwartych lasach Puszczy Świętokrzyskiej i Lasów Iłżeckich bytują wilki - cenny element środowiska naturalnego wymagający szczególnej uwagi i ochrony.


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Wiosenne odnawianie lasów

Wiosenne odnawianie lasów

W lasach trwają intensywne prace odnowieniowe. Nadleśnictwa z terenu nadzorowanego przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu wysadzą wiosną tego roku 13 mln sadzonek wyprodukowanych przez leśne szkółki. Odnowienia dostosowane są do warunków siedlisk i zmian klimatu, w miejscach żyźniejszych sadzone są gatunki liściaste, na słabszych siedliskach głównie sosna. Sadzone są też gatunki biocenotyczne, zwiększające bioróżnorodność lasu.

Łącznie odnowionych zostanie blisko 2 300 ha. Drzewa posadzone będą w miejscach, skąd w ubiegłych latach pozyskano drewno, zarówno na powierzchniach otwartych, jaki i pod okapem drzewostanów. W tzw. rębniach złożonych, czyli sposobie użytkowania i odnawiania drzewostanów charakteryzującym się stopniowym wprowadzaniem poszczególnych gatunków na niewielkich powierzchniach i często pod okapem drzewostanu odnowionych zostanie 1 500 ha. Około 150 ha zostanie uznanych za odnowienia naturalne – są to odnowienia głównie sosnowe, ale też jodłowe.

Odnowienia tego roku rozpoczęły się bardzo wcześnie ze względu na sprzyjające warunki pogodowe. Wyjątkowo w tym roku prace na szkółkach oraz sadzenie drzew leśnicy rozpoczęli się już w lutym i w wielu nadleśnictwach odnawianie lasu jest już znacznie zaawansowane, leśnicy szacują, że prace zakończą jeszcze w marcu. Odnowieniom sprzyjają też częste opady deszczu, sadzonki mają więc dobre warunki do rozwoju. Wiosna to nie jedyny termin, w którym leśnicy sadzą drzewa, ok. 20% odnowień na terenie nadleśnictw RDLP w Radomiu zostało wykonanych jesienią.

51% sadzonych drzewek to gatunki liściaste, w większości sadzone w ramach przebudowy drzewostanów, czyli dostosowania ich składu gatunkowego do żyzności siedlisk i przystosowania do zmian klimatycznych. Sadzone są gatunki starannie dobrane do warunków siedliskowych, na słabszych siedliskach jest to głównie sosna i brzoza, a w żyźniejszych miejscach bardziej wymagające gatunki iglaste tj. modrzew i jodła oraz gatunki liściaste, w tym dęby, buki, olsze, brzozy, jesiony, klony, jawory, lipy, wiązy i wiele innych gatunków.

Na terenie RDLP w Radomiu takie sadzonki produkowane są w 17 szkółkach polowych oraz w Gospodarstwie Nasienno-Szkółkarskim Nadleśnictwa Daleszyce w Sukowie. Jest ono najnowszą i najnowocześniejszą szkółką kontenerową w Lasach Państwowych. Produkowane są tu 1-letnie sadzonki z tzw. bryłką, głównie gatunki liściaste – dąb i buk, ale też sosna i modrzew, a nawet lipa. W ramach wiosennych odnowień leśnicy wysadzą też ok. 350 tys. gatunków biocenotycznych i miododajnych, wzbogacających bioróżnorodność lasu, takich jak lipa drobnolistna, ałycza, dzikie jabłonie, grusze, głogi, dereń, dzika róża czy trześnia.

Lasy Państwowe każdego roku sadzą ok. 500 mln drzew, to oznacza, że w ciągu minuty jest posadzonych ich aż tysiąc. Rocznie w RDLP w Radomiu leśnicy sadzą ok. 18 mln drzew (wiosną i jesienią). Generalnie w miejscu każdego wyciętego drzewa, sprzedanego na potrzeby społeczeństwa leśnicy sadzą kilka, a nawet kilkanaście drzew.  Lasów w Polsce przybywa, lesistość naszego kraju wynosi obecnie ok. 30 proc., a tuż po II wojnie światowej wynosiła niespełna 21 proc. W polskich lasach systematycznie zwiększa się również udział innych gatunków niż sosna, głównie liściastych. Leśnicy dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do właściwości gleby, żyzności siedliska. Dzięki temu udział drzewostanów liściastych od czasów zakończenia II wojny światowej  zwiększył się z 13 proc. do 24 proc. Ze względu na zapotrzebowanie na sadzonki drzew liściastych – dębu i buka – produkcja na szkółce w Daleszycach nastawiona jest właśnie na te gatunki.

Główną metodą odnowienia lasu i zalesiania gruntów nieleśnych jest sadzenie ręczne. Dobór metody sadzenia zależy od wieku, gatunku i sposobu przygotowania gleby. Najmniejsze sadzonki sadzone są z użyciem tzw. kostura, którym wykonuje się szparę w glebie, natomiast większe i starsze sadzi się do jamki czy dołka. Pamiętać należy, aby sadzonki były w pełni zdrowe i żywotne, właściwie ukształtowane, o odpowiedniej proporcji budowy części zielonej i korzenia, bez wad wzrostowych i rozwojowych. Wszystkie te cechy mają znaczenie dla prawidłowego rozwoju uprawy leśnej. Bardzo ważne jest wykonanie otworu o odpowiedniej głębokości, odpowiednie rozmieszczenie korzeni oraz staranne udeptanie ziemi wokół sadzonki. Ale nic się nie uda, jeśli sadzonki po wyjęciu ze szkółek nie będą prawidłowo przechowywane i zabezpieczone podczas transportu. Do ich przechowywania coraz częściej służą nowoczesne chłodnie. W praktyce stosuje się powszechnie dołowanie sadzonek, które polega na ich układaniu w płytkim dole warstwami. Każda warstwa musi mieć korzenie obsypane świeżą ziemią i dobrze przyciśnięte, natomiast transport do miejsca, gdzie zostaną wkopane odbywa się w pojemnikach lub „luzem”. I także na tym etapie należy szczególnie o nie zadbać i zabezpieczyć ich system korzeniowy, np. za pomocą specjalnego żelu.

Przywiezione sadzonki na powierzchnię, która będzie odnawiana lub zalesiana, potrzebują szczególnej opieki i precyzji. Przy wsadzaniu sadzonki w ziemię należy zwrócić uwagę, aby korzenie były skierowane w dół i nie były podwinięte. Warto samodzielnie posadzić drzewo, sadzenie drzew wyzwala pozytywną energię i jest działaniem na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu.