Wydawca treści
Lasy regionu
Jedliny świętokrzyskie (fot. Zbigniew Dąbrowski)
Rozległe torfowiska Puszczy Kozienickiej otoczone borami sosnowymi (fot. Edyta Nowicka)
Buczyna to również często spotykany las w regionie świętokrzyskim (fot. Edyta Nowicka)
Słynne olsy włoszczowskie (fot. Artur Ratusznik)
Starodrzew dębowy (fot. Zbigniew Dąbrowski)
Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu zajmują 324,5 tys. ha i są bardzo zróżnicowane, podobnie jak lesistość tego terenu. Wiele z nich przetrwało dawne osadnictwo i nadal tworzy zwarte leśne obszary. Puszcza Świętokrzyska i Kozienicka należą do najcenniejszych obszarów przyrodniczych w kraju. Inne wyróżniające się kompleksy leśne to Puszcza Stromiecka, Lasy Iłżeckie oraz lasy Niecki Włoszczowskiej. Pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca są bardziej rozdrobnione, ale także cenne i mające swoją specyfikę.
Średnia lesistość Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu przekracza 26%. Jest bardzo zróżnicowana i waha się od 60% (Puszcza Świętokrzyska) do mniejszej niż 5% (teren Opatowa, Doliny Nidy).
Lasy rosną tu na obszarze ok. 470 tys. ha (powierzchnia leśna stanowiąca lasy państwowe wynosi 324,5 tys. ha). Puszcza Kozienicka i Świętokrzyska należą do niezwykle cennych obszarów przyrodniczych w kraju.
Na północnym-wschodzie na lewo do Wisły rozciąga się Puszcza Kozienicka, będąca niegdyś częścią Puszczy Radomskiej. W centralnej części położona jest Puszcza Świętokrzyska – największy na tym obszarze kompleks lasów sąsiadujący ze Świętokrzyskim Parkiem Narodowym.
Pozostałe lasy – zróżnicowane i także cenne przyrodniczo grupują się w kompleksach leśnych będących częścią Puszczy Stromieckiej, Lasów Iłżeckich oraz położonych na terenie Niecki Włoszczowskiej. Bardziej rozdrobnione są pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca. Są to tereny o silnie rozwiniętym rolnictwie i żyznych glebach, stąd lasy przetrwały w mniejszych kompleksach. Są także cenne: spotkamy tu roślinność kserotermiczną, żyzne lasy bukowe, wąwozy lessowe. Szczególnie cenne w regionie są lasy położone w dolinach rzek Wisły, Pilicy, Czarnej, Krasnej, Nidy, Białej Nidy i ich dopływów.
Wg regionalizacji przyrodniczo-leśnej Polski tereny RDLP w Radomiu leżą w VI Krainie Małopolskiej (94%) oraz IV Krainie Mazowiecko-Podlaskiej (6%).
Kraina Małopolska zajmuje obejmuje swym zasięgiem rozległy i zróżnicowany teren – od Gór Świętokrzyskich poprzez wyżyny, równiny aż do dolin rzek i innych zagłębień terenu, w których utworzyły się torfowiska. Lasy RDLP w Radomiu położone są w czternastu mezoregionach tej krainy: Puszczy Świętokrzyskiej (23% lasów regionu), Równiny Radomsko-Kozienickiej (18%), Gór Świętokrzyskich (15%), Przedgórza Iłżeckiego (11%), Chmielnicko-Staszowskim (10%), Niecki Włoszczowskiej (5%), Piotrkowsko-Opoczyńskiego (4%), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (3%), Wyżyny Miechowskiej (2%), Ponidzia (1%), Opatowskim (1%), Wyżyny Zachodniolubelskiej (0,5%), Doliny Nidy, Niziny Nadwiślańskiej (po 0,1%). Można tu spotkać główne gatunki lasotwórcze: sosnę, jodłę, świerk, buk i dąb. W wielu miejscach, szczególnie w borach występujących na siedliskach uboższych dominuje sosna. Tam, gdzie puszcze przetrwały okres dawnego osadnictwa lub gdzie nie uprawiano roli ze względu na górzysty lub bagienny teren mamy do czynienia z naturalnymi drzewostanami o dużym zróżnicowaniu gatunkowym bogatymi w jodłę, buki, klony, wiązy, jesiony i modrzewie. W rejonach wyżyn i gór wraz ze wzrostem wysokości klimat jest chłodniejszy i bardziej wilgotny. Ze względu na wielkość lasów na szczególną uwagę zasługuje Puszcza Świętokrzyska – drugi obszar pod względem największej lesistości w krainie. Warto zaznaczyć, że w mezoregionach Puszczy Świętokrzyskiej oraz Łysogórskim udział jodły przekracza 20%.
Z kolei krajobraz śródleśnych wydm porośniętych sosnowym lasem oraz torfowisk w zagłębieniach terenu pomiędzy nimi (ługów) typowy jest dla Puszczy Kozienickiej. Także w wielu innych miejscach znajdziemy wspaniałe i zróżnicowane lasy.
Kraina Mazowiecko-Podlaska jest najmniej lesistą krainą, co miało przyczyny we wczesnym osadnictwie na tych ziemiach oraz intensywnego wylesiania w dawnych czasach pod uprawy rolne. Kraina zdominowana jest przez równinny krajobraz staroglacjalny: gliny i piaski zwałowe urozmaicone wydmami, torfowiskami i dolinami rzek. Lesistość krainy jest mała i wynosi 22%. Lasy rozmieszczone są nierównomiernie; większe powierzchnie zajmują w środkowej części krainy – w dolinach rzecznych i ich sąsiedztwie. Ważniejszymi rzekami są Wisła i Pilica oraz ich dopływy. Lasy RDLP w Radomiu położone są w trzech mezoregionach tej krainy położonych w jej południowo-wschodniej części: Równiny Kutnowsko-Błońskiej (4% lasów regionu), Doliny Dolnej Pilicy (1%) oraz Doliny Środkowej Wisły (1% lasów regionu). Mazowsze znajduje się poza zwartym występowaniem świerka, buka i jodły, jednak można te gatunki spotkać w miejscach gdzie sprzyjają temu warunki klimatyczno-siedliskowe. Obecnie stale rośnie udział gatunków liściastych, szczególnie na żyźniejszych siedliskach.
Fauna regionu jest bogata. W Puszczy Świętokrzyskiej i Kozienickiej spotkamy szereg rzadkich owadów, w tym związanych ze starymi, wiekowymi drzewostanami oraz martwym drewnem: zgniotek cynobrowy, pachnica dębowa, jelonek rogacz, a nawet nadobnicę alpejską (Góry Świętokrzyskie). Na śródleśnych łąkach występują m.in. przeplatka aurinia, modraszek telejus czy czerwończyk nieparek. Spotkamy tu też wiele gatunków z rodziny biegaczowatych.
Z płazów i gadów spotkamy niemal wszystkie gatunki. Na uwagę zasługuje występowanie żółwia błotnego w rezerwacie przyrody „Okólny Ług" w Puszczy Kozienickiej oraz „Borowiec" w pobliżu ujścia rzeki Zwoleńki do Wisły.
Wśród ptaków szczególne bogactwo gatunków znajdziemy w lasach położonych w dolinach rzek: szczególnie Wisły, Pilicy i Nidy, Białej Nidy, Czarnej, Krasnej oraz na rozległych bagnach i mokradłach takich jak Krasna, Białe Ługi (Puszcza Świętokrzyska), czy torfowiska Puszczy Kozienickiej. Dużą grupę stanowią wśród nich ptaki środowisk leśnych oraz ekotonowych występujących na skraju lasu i innych ekosystemów. Najcenniejszymi z występujących gatunków ptaków są bocian czarny, bielik, kraska, których stanowiska lęgowe podlegają ochronie strefowej. Na rozległych torfowiskach, łąkach, skrajach lasów świętokrzyskich bytują cietrzewie. W rozległych olsach możliwe jest spotkanie puchacza, a na obszarach sąsiadujących z otwartymi łąkami orlika krzykliwego, puszczyka uralskiego (Góry Świętokrzyskie).
W lasach RDLP w Radomiu stwierdzono wiele gatunków nietoperzy, szczególnie w jaskiniach występujących licznie na terenie świętokrzyskim, ale też gatunków typowo leśnych. Stwierdzono gatunki: borowiec wielki, mroczek posrebrzany, mroczek późny, kilka gatunków nocków.
Z najnowszych badań wynika, że tereny RDLP w Radomiu są jednym z najważniejszych miejsc występowania popielicy w Polsce. Wszystkie rzeki regionu zasiedlone są przez bobry, których liczba stale rośnie.
W rozległych i zwartych lasach Puszczy Świętokrzyskiej i Lasów Iłżeckich bytują wilki - cenny element środowiska naturalnego wymagający szczególnej uwagi i ochrony.
Najnowsze aktualności
RDLP w Radomiu z tytułem i nagrodą Świadek Historii
RDLP w Radomiu z tytułem i nagrodą Świadek Historii
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu znalazła się wśród 6 laureatów IX edycji nagrody Świadek Historii. Tytuł i nagroda zostały przyznane przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, która swoim zasięgiem obejmuje teren województw małopolskiego i świętokrzyskiego.
Świadek Historii to nagroda przyznawana instytucjom, organizacjom i osobom fizycznym szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierających działania dotyczące edukacji historycznej, naukowe i wydawnicze IPN. Nagroda ma charakter honorowy. Przyznaje ją kapituła, której przewodniczy prezes IPN. Wnioskodawcą może być instytucja, organizacja lub osoba fizyczna. W tym roku do Oddziału IPN w Krakowie złożono 40 wniosków. O przyznanie nagrody dla RDLP w Radomiu wnioskowała Delegatura IPN w Kielcach.
W tym roku w związku z obostrzeniami związanymi z utrzymującym się stanem pandemii ogłoszenie werdyktu Kapituły Nagrody miało inną niż co roku formułę. O przyznaniu nagród poinformował dyrektor oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał podczas konferencji prasowej on-line, która miała miejsce 21 grudnia w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie. Laureaci, osoby zgłaszające oraz goście honorowi zostaną zaproszeni na spotkanie, gdy tylko sytuacja epidemiologiczna na to pozwoli. Wtedy zostaną wręczone medale, pamiątkowe legitymacje i dyplomy.
Na konferencji dr hab. Filip Musiał przedstawił zasługi i osiągnięcia RDLP w Radomiu, które spowodowały że została zgłoszona do nagrody. To łączenie dbałości o przyrodę z kultywowaniem dziedzictwa historycznego. Dostrzeżona została organizacja lub współorganizacja uroczystości upamiętniających wydarzenia historyczne m.in. na Wykusie w Górach Świętokrzyskich i w Michniowie (teren zarządzany przez Nadleśnictwo Suchedniów). O przyznaniu nagrody zdecydowały też projekty edukacyjne realizowane przez RDLP w Radomiu takie jak m.in. „Las historii. Czy wiesz, że?” – strona internetowa i aplikacja mobilna poświęcone miejscom pamięci narodowej na terenie 23 nadleśnictw. Znaczenie miały też inicjatywy realizowane wspólnie z organizacjami patriotycznymi takie jak utworzenie w byłej osadzie leśnej Klepacze na terenie Nadleśnictwa Starachowice Izby Partyzanckiej im. Generała Antoniego Hedy-Szarego i Izby Leśnej.
W zasięgu działania RDLP jest ponad 460 obiektów upamiętniających wydarzenia historyczne (cmentarze, mogiły, pomniki, krzyże i inne obiekty z okresu powstania styczniowego, I i II wojen światowych, okresu powojennego, upamiętniające postacie zasłużone, a także inne miejsca historyczne). – Jeden z naszych poprzedników, kolegów leśników nasze lasy nazwał lasami nasiąkłymi krwią. Tu odbywały się walki, tu ginęli ludzie, i tutaj w te lasy wsiąkała polska krew – przypomniał Piotr Kacprzak, zastępca dyrektora RDLP w Radomiu. – Bardzo często w przedwojennych aktach osobowych znajduje się jedna karteczka i jedno zdanie: Proszę o zwolnienie mnie z obowiązków służbowych celem wstąpienia do armii polskiej. Kartkę zostawia gajowy, zostawia pracownik biura dyrekcji, zostawia pracownik nadleśnictwa i idzie do punktu poborowego. Ojczyzna to groby i ziemia (…) Nam dano ten teren do gospodarowania, ale nie tylko w leśnym charakterze, ale i w aspekcie dbania o historię tego regionu, która z kolei jest historią naszego kraju, o tym musimy pamiętać i takie przesłanie przekazywać kolejnym pokoleniom.
W gronie tegorocznych laureatów znaleźli się także dr Maria Żychowska - harcerka, historyk, archiwistka, wieloletni kierownik oddziału Archiwum Państwowego w Tarnowie, ppłk dr Janusz Kamocki „Mamut” – jeden z głównych inicjatorów budowy pomnika AK w Krakowie, ppłk Janusz Sermanowicz „Dyzma”, urodzony w Skarżysku-Kamiennej, żołnierz podobwodu AK Skarżysko-Kamienna, który przez szereg lat pracował, jako leśnik w leśnictwie Majków, Jacek Smagowicz, który wchodzi w skład Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przy krakowskim oddziale IPN oraz Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej ds. działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych w Krakowie, Jerzy Giza, nauczyciel, dyrektor Zespołu Szkół Społecznych nr 1 w Krakowie, publicysta historyczny i działacz społeczny. W 2017 roku nagrodę otrzymało m.in. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury” – „Nurt”, z którym współpracują leśnicy m.in. organizując uroczystości na Wykusie.
