Wydawca treści Wydawca treści

Lasy regionu

24.02.2014 | Edyta Nowicka

Jedliny świętokrzyskie (fot. Zbigniew Dąbrowski)

Rozległe torfowiska Puszczy Kozienickiej otoczone borami sosnowymi (fot. Edyta Nowicka)

Buczyna to również często spotykany las w regionie świętokrzyskim (fot. Edyta Nowicka)

Słynne olsy włoszczowskie (fot. Artur Ratusznik)

Starodrzew dębowy (fot. Zbigniew Dąbrowski)

Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu zajmują 324,5 tys. ha i są bardzo zróżnicowane, podobnie jak lesistość tego terenu. Wiele z nich przetrwało dawne osadnictwo i nadal tworzy zwarte leśne obszary. Puszcza Świętokrzyska i Kozienicka należą do najcenniejszych obszarów przyrodniczych w kraju. Inne wyróżniające się kompleksy leśne to Puszcza Stromiecka, Lasy Iłżeckie oraz lasy Niecki Włoszczowskiej. Pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca są bardziej rozdrobnione, ale także cenne i mające swoją specyfikę.

Średnia lesistość Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu przekracza 26%. Jest bardzo zróżnicowana i waha się od 60% (Puszcza Świętokrzyska) do mniejszej niż 5% (teren Opatowa, Doliny Nidy).
Lasy rosną tu na obszarze ok. 470 tys. ha (powierzchnia leśna stanowiąca lasy państwowe wynosi 324,5 tys. ha). Puszcza Kozienicka i Świętokrzyska należą do niezwykle cennych obszarów przyrodniczych w kraju.

Na północnym-wschodzie na lewo do Wisły rozciąga się Puszcza Kozienicka, będąca niegdyś częścią Puszczy Radomskiej. W centralnej części położona jest Puszcza Świętokrzyska – największy na tym obszarze kompleks lasów sąsiadujący ze Świętokrzyskim Parkiem Narodowym.

Pozostałe lasy – zróżnicowane i także cenne przyrodniczo grupują się w kompleksach leśnych będących częścią Puszczy Stromieckiej, Lasów Iłżeckich oraz położonych na terenie Niecki Włoszczowskiej. Bardziej rozdrobnione są pozostałe lasy: okolic Chmielnika, Staszowa, Pińczowa, Jędrzejowa i Grójca. Są to tereny o silnie rozwiniętym rolnictwie i żyznych glebach, stąd lasy przetrwały w mniejszych kompleksach. Są także cenne: spotkamy tu roślinność kserotermiczną, żyzne lasy bukowe, wąwozy lessowe. Szczególnie cenne w regionie są lasy położone w dolinach rzek Wisły, Pilicy, Czarnej, Krasnej, Nidy, Białej Nidy i ich dopływów.

Wg regionalizacji przyrodniczo-leśnej Polski tereny RDLP w Radomiu leżą w VI Krainie Małopolskiej (94%) oraz IV Krainie Mazowiecko-Podlaskiej (6%).

Kraina Małopolska zajmuje obejmuje swym zasięgiem rozległy i zróżnicowany teren – od Gór Świętokrzyskich poprzez wyżyny, równiny aż do dolin rzek i innych zagłębień terenu, w których utworzyły się torfowiska. Lasy RDLP w Radomiu położone są w czternastu mezoregionach tej krainy: Puszczy Świętokrzyskiej (23% lasów regionu), Równiny Radomsko-Kozienickiej (18%), Gór Świętokrzyskich (15%), Przedgórza Iłżeckiego (11%), Chmielnicko-Staszowskim (10%), Niecki Włoszczowskiej (5%), Piotrkowsko-Opoczyńskiego (4%), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (3%), Wyżyny Miechowskiej (2%), Ponidzia (1%), Opatowskim (1%), Wyżyny Zachodniolubelskiej (0,5%), Doliny Nidy, Niziny Nadwiślańskiej (po 0,1%). Można tu spotkać główne gatunki lasotwórcze: sosnę, jodłę, świerk, buk i dąb. W wielu miejscach, szczególnie w borach występujących na siedliskach uboższych dominuje sosna. Tam, gdzie puszcze przetrwały okres dawnego osadnictwa lub gdzie nie uprawiano roli ze względu na górzysty lub bagienny teren mamy do czynienia z naturalnymi drzewostanami o dużym zróżnicowaniu gatunkowym bogatymi w jodłę, buki, klony, wiązy, jesiony i modrzewie. W rejonach wyżyn i gór wraz ze wzrostem wysokości klimat jest chłodniejszy i bardziej wilgotny. Ze względu na wielkość lasów na szczególną uwagę zasługuje Puszcza Świętokrzyska – drugi obszar pod względem największej lesistości w krainie. Warto zaznaczyć, że w mezoregionach Puszczy Świętokrzyskiej oraz Łysogórskim udział jodły przekracza 20%.

Z kolei krajobraz śródleśnych wydm porośniętych sosnowym lasem oraz torfowisk w zagłębieniach terenu pomiędzy nimi (ługów) typowy jest dla Puszczy Kozienickiej. Także w wielu innych miejscach znajdziemy wspaniałe i zróżnicowane lasy.

Kraina Mazowiecko-Podlaska jest najmniej lesistą krainą, co miało przyczyny we wczesnym osadnictwie na tych ziemiach oraz intensywnego wylesiania w dawnych czasach pod uprawy rolne. Kraina zdominowana jest przez równinny krajobraz staroglacjalny: gliny i piaski zwałowe urozmaicone wydmami, torfowiskami i dolinami rzek. Lesistość krainy jest mała i wynosi 22%. Lasy rozmieszczone są nierównomiernie; większe powierzchnie zajmują w środkowej części krainy – w dolinach rzecznych i ich sąsiedztwie. Ważniejszymi rzekami są Wisła i Pilica oraz ich dopływy. Lasy RDLP w Radomiu położone są w trzech mezoregionach tej krainy położonych w jej południowo-wschodniej części: Równiny Kutnowsko-Błońskiej (4% lasów regionu), Doliny Dolnej Pilicy (1%) oraz Doliny Środkowej Wisły (1% lasów regionu). Mazowsze znajduje się poza zwartym występowaniem świerka, buka i jodły, jednak można te gatunki spotkać w miejscach gdzie sprzyjają temu warunki klimatyczno-siedliskowe. Obecnie stale rośnie udział gatunków liściastych, szczególnie na żyźniejszych siedliskach.

Fauna regionu jest bogata. W Puszczy Świętokrzyskiej i Kozienickiej spotkamy szereg rzadkich owadów, w tym związanych ze starymi, wiekowymi drzewostanami oraz martwym drewnem: zgniotek cynobrowy, pachnica dębowa, jelonek rogacz, a nawet nadobnicę alpejską (Góry Świętokrzyskie). Na śródleśnych łąkach występują m.in. przeplatka aurinia, modraszek telejus czy czerwończyk nieparek. Spotkamy tu też wiele gatunków z rodziny biegaczowatych.

Z płazów i gadów spotkamy niemal wszystkie gatunki. Na uwagę zasługuje występowanie żółwia błotnego w rezerwacie przyrody „Okólny Ług" w Puszczy Kozienickiej oraz „Borowiec" w pobliżu ujścia rzeki Zwoleńki do Wisły.

Wśród ptaków szczególne bogactwo gatunków znajdziemy w lasach położonych w dolinach rzek: szczególnie Wisły, Pilicy i Nidy, Białej Nidy, Czarnej, Krasnej oraz na rozległych bagnach i mokradłach takich jak Krasna, Białe Ługi (Puszcza Świętokrzyska), czy torfowiska Puszczy Kozienickiej. Dużą grupę stanowią wśród nich ptaki środowisk leśnych oraz ekotonowych występujących na skraju lasu i innych ekosystemów. Najcenniejszymi z występujących gatunków ptaków są bocian czarny, bielik, kraska, których stanowiska lęgowe podlegają ochronie strefowej. Na rozległych torfowiskach, łąkach, skrajach lasów świętokrzyskich bytują cietrzewie. W rozległych olsach możliwe jest spotkanie puchacza, a na obszarach sąsiadujących z otwartymi łąkami orlika krzykliwego, puszczyka uralskiego (Góry Świętokrzyskie).

W lasach RDLP w Radomiu stwierdzono wiele gatunków nietoperzy, szczególnie w jaskiniach występujących licznie na terenie świętokrzyskim, ale też gatunków typowo leśnych. Stwierdzono gatunki: borowiec wielki, mroczek posrebrzany, mroczek późny, kilka gatunków nocków.

Z najnowszych badań wynika, że tereny RDLP w Radomiu są jednym z najważniejszych miejsc występowania popielicy w Polsce. Wszystkie rzeki regionu zasiedlone są przez bobry, których liczba stale rośnie.

W rozległych i zwartych lasach Puszczy Świętokrzyskiej i Lasów Iłżeckich bytują wilki - cenny element środowiska naturalnego wymagający szczególnej uwagi i ochrony.

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Akcja #SprzątaMy lasy

28.06.2022 | Karolina Kowalska, RDLP w Radomiu

Akcja #sprzątaMY w Nadleśnictwie Skarżysko

Zakończyliśmy w Lasach Państwowych akcję #SprzątaMY lasy. 15 czerwca ogólnopolskie sprzątanie lasów zainaugurował Prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką. Para prezydencja i wolontariusze zebrali śmieci z lasów na terenie Nadleśnictwa Skierniewice. Akcja trwała do 24 czerwca i została przeprowadzona także na terenie wszystkich nadleśnictw RDLP w Radomiu.

Śmieci w lasach to problem nie tylko estetyczny. Odpady na terenach leśnych to często pułapki dla drobnych zwierząt, szczególnie dla owadów. Wabią je resztki pokarmów i napoi. Lasy Państwowe wkładają ogromny wysiłek w usuwanie śmieci z lasów. Każdego roku ich uprzątnięcie kosztuje kilkanaście milionów złotych. W ostatnich latach na ten cel wydawane jest ok. 20 mln zł. Co roku z lasów wywozi się średnio 110 tys. m3 śmieci.

Akcja, w której bierze udział Prezydent przynosi wymierne efekty w postaci uprzątniętego terenu. - Przykład, jaki daje głowa państwa, to zachęta do tego, by samemu także zebrać napotkane w lesie odpady. I przede wszystkim, by nie traktować lasów jako wysypiska śmieci – mówi Józef Kubica, p.o. dyrektor generalny Lasów Państwowych.

Podczas pierwszej akcji w 2019 r. prezydent Andrzej Duda apelował, by o czystość lasów dbali wszyscy, którzy je odwiedzają. – Postarajmy się zostawić las co najmniej w takim stanie, jakim go zastaliśmy. To znaczy: nie zostawiajmy nic; zabierzmy ze sobą wszystko, co do lasu przynieśliśmy – podkreślał.

W pierwszej akcji sprzątania wzięło udział ponad 43 tys. osób. Teraz do lasów również wyruszyły tysiące ochotników. Do końca roku szkolnego sprzątania lasów z udziałem lokalnych społeczności odbywają się we wszystkich 429 nadleśnictwach.

Sprzątanie lasów nawiązywało do międzynarodowej inicjatywy „Sprzątania świata", którą zapoczątkowano w Australii w 1989 r., a w Polsce odbywa się od 1994 r. Niestety, mimo wielu apeli i nagłaśniania problemu wywożenie odpadów do lasów nadal trwa. Obok drobnych śmieci porzucanych podczas wycieczek do lasu czy grzybobrania, leśnicy znajdują dzikie wysypiska z odpadami budowlanymi, oponami czy sprzętem AGD.

Akcja w nadleśnictwach RDLP w Radomiu wyglądała następująco:

Nadleśnictwo Barycz: 24.06.2022 – leśnictwo Izabelów, okolice pomnika przyrody „Skałki Piekło”, sprzątanie z udziałem harcerzy ZHP;
Nadleśnictwo Chmielnik: 20.06.2022 – sprzątanie z udziałem Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego w Busku-Zdroju oraz Szkoły Podstawowej w Kołaczkowicach;
Nadleśnictwo Daleszyce: 22.06.2022 – leśnictwo Radomice, sprzątanie z udziałem Środowiskowego Domu Samopomocy w Brudzowie;
Nadleśnictwo Dobieszyn: 21.06.2022 – leśnictwo Trzebień, sprzątanie z Publiczną Szkołą Podstawową w Przydworzycach;
Nadleśnictwo Grójec: 20.06.2022 – sprzątanie z Publiczną Szkołą Podstawową w Bikówku;
Nadleśnictwo Jędrzejów: 15.06.2022 – sprzątanie w pobliżu szkółki leśnej z udziałem lokalnej szkoły średniej, po zakończeniu przeprowadzone zostały zajęcia edukacyjne zakończone ogniskiem;
Nadleśnictwo Kielce: 15.06.2022 Rezerwat Sufraganiec z udziałem uczniów SP nr 27 w Kielcach, 20.06.2022 Rezerwat Biesak-Białogon;
Nadleśnictwo Kozienice: 20.06.2022 – leśnictwo Podgóry z udziałem: Pionkowskich Morsów, Stowarzyszenia motocyklowe Pionki, OSP w Pionkach oraz przedstawicieli lokalnych mediów (Pionki24.pl);
Nadleśnictwo Łagów: 23.06.2022 – sprzątanie lasu z uczniami Gminnego Zespołu Szkół w Łagowie, OSP w Łagowie;
Nadleśnictwo Marcule: 20.06.2022 – leśnictwa Błaziny, Michałów, Seredzice i Centrum Edukacji Przyrodniczej na terenie leśnictwa Jasieniec z udziałem uczniów SP z Jawora Soleckiego, Kowalkowa, Seredzic i Błazin;
Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski: 21.06.2022 – leśnictwo Przyborów z udziałem uczniów ze szkoły Podstawowej w Bodzechowie;
Nadleśnictwo Pińczów: 15.06.2022 – leśnictwo Sancygniów z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Stępocinach; 22.06.2022: teren leśnictwa Kazimierza z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Opatowcu; 22.06.2022: teren leśnictwa Teresów z udziałem uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Opatowcu;
Nadleśnictwo Przysucha: 23.06.2022 – leśnictwo Rawicz w okolicach obiektu turystycznego „Skałki” i ścieżki dydaktycznej „Rawicz” z udziałem Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Przysusze, przedstawicieli Policji i Państwowej Straży Pożarnej w Przysusze, lokalnych stowarzyszeń: Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Przysucha, Stowarzyszenia Ułanów im. Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Hubala oraz druhowie z OSP w Przysusze i OSP w Skrzyńsku;
Nadleśnictwo Radom: 21.06.2022 – sprzątanie na terenie i w pobliżu ścieżki edukacyjnej w Lesie Kapturskim wraz z uczniami XII LO w Radomiu. Po akcji sprzątania podsumowanie akcji, ognisko;
Nadleśnictwo Radoszyce: 21.06.2022 – teren przy Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Jóźwikowie (leśnictwo Kapałów) z udziałem Wychowanków MOW w Jóźwikowie; leśnictwo Czapla z udziałem uczniów Zespołu Publicznych Placówek Oświatowych w Rudzie Malenieckiej; teren parafii Lipa (leśnictwo Lipa i Szkucin) z udziałem leśników; 23.06.2022 – leśnictwo Ruda Pilczycka z udziałem pracowników Gminy Słupia Konecka; leśnictwo Radoszyce z udziałem Przedszkola w Radoszycach; 25.06.2022 – miejscowość Dęba z udziałem Koła Gospodyń Wiejskich „Dęba Team”;
Nadleśnictwo Skarżysko: 21-22.06.2022 – kompleks leśny przyległy do siedziby Nadleśnictwa - leśnictwo Nad Kamienną z udziałem uczniów Szkoły Podstawowej nr 5 w Skarżysku-Kamiennej;
Nadleśnictwo Starachowice: 22.06.2022 – leśnictwo Michałów z udziałem uczniów Publicznej Szkoły Podstawowej w Adamowie. Akcja zakończona krótką pogadanką dotycząca tematyki odpowiedniego przygotowania się do wycieczek w lesie, zachowania w lesie oraz jak postępować, by nie zgubić się podczas leśnych wędrówek;
Nadleśnictwo Staszów: 21.06.2022 – Doły Jabłonickie, ok. 60 osób, spacer z leśnikiem wyznaczoną trasą i zbieranie śmieci z udziałem Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Kurozwękach. Ognisko z kiełbaskami, podziękowanie uczestnikom, rozdanie dzieciakom małych upominków; 22.06.2022: Jeziora Golejowskie, ok. 25 osób, spacer z leśnikiem wyznaczoną trasą i zbieranie śmieci z udziałem uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Staszowie Ognisko z kiełbaskami, podziękowanie uczestnikom, rozdanie dzieciakom małych upominków;
Nadleśnictwo Stąporków: 15.06.2022 – rezerwaty przyrody "Skałki Piekło pod Niekłaniem" oraz "Górna Krasna" z udziałem dwóch Szkół Podstawowych;
Nadleśnictwo Suchedniów: 15.06.2022 – teren oddziału 150 leśnictwa Kleszczyny, przy cmentarzu w Suchedniowie z udziałem Szkoły Podstawowej nr 1 w Suchedniowie; 25.06.2022 – sprzątanie z udziałem OSP Suchedniów;
Nadleśnictwo Włoszczowa: 24.06.2022 – na terenie lasów wokół zbiornika „Klekot” wraz ze Stowarzyszeniem „Włoszczowa na obcasach” oraz OSiR we Włoszczowie;
Nadleśnictwo Zagnańsk: 21-22.06.2022 – leśnictwo Występa z udziałem uczniów Tl w Zagnańsku oraz Stowarzyszenia „Sukus”;
Nadleśnictwo Zwoleń: 20.06.2022 – w akcji udział wzięła młodzież z Przedszkola nr 1 w Zwoleniu oraz PSP w Zwoleniu.